Brenda qytetit të librarive dhe dijeve të lashta

Këtu jemi në kontinentin afrikan. Përballë rërës, nxehtësisë dhe shkretëtirës shtrihet një qytet i vjetër, i shekullit të VIII. Dikur ishte një vend ku mblidheshin dijetarët muslimanë të të gjithë zonës.

Quhet Chinguetti (Shingeti). Në këtë qytet, ku kishte udhëkryqe të rrugëve të karvanit e pelegrinazhit, ndodheshin mëse 30 librari, një pasuri e madhe e dijes për shkencën, astronominë, matematikën, mjekësinë e shumë të tjera fusha të mendjes.

Tashmë qyteti është thuajse i braktisur. Pavarësisht, ka ende librarë që ruajnë libraritë me librat e lashtë. Njëri prej tyre është Seif al Islam, i cili tregon për median e huaj sesi lindi qyteti, çfarë perlash përmban dhe se në çfarë gjendje ndodhet tani.

“Shingeti është një oaz i lashtë, krijuar në shekullin e 8-të. Qyteti ndodhej pranë një rruge karvani e një rruge pelegrinazhi. Të parët tanë shkruajtën libra e manuskripte për një sërë çështjesh, për religjionin, astronominë e astrologjinë. Në kohët e arta, në Shingeti kishte më shumë se 30 librari në qytet.”- tregon Seif al Islam.

Janë pikërisht këto dyer të vogla të drunjta, të cilat vijojnë ende të ruajnë brenda mijëra libra të lashtë

“Ky është një libër i lashtë shkencor për astronominë. Këtu mund të shihni konstelacionet e peshores dhe gaforres. Dijetarët muslimanë e dinin që në atë kohë se Toka ishte e rrumbullakët dhe rrotullohej, shumë kohë përpara Kopernikut e Galileut.”– pretendon librari.

Qyteti në atë kohë shërbente si një vend ‘grumbullimi’ për dijetarët e shkencës, mjekësisë, matematikës (etj) në pjesën perëndimore të Afrikës.

Por Shingeti tashmë është kthyer në një qytet të braktisur, thuajse i lënë në harresë. Kjo për shkak të kushteve të vështira që sjell shkretëtira e Saharasë dhe nevoja e shumë familjeve për të patur një jetë më të lehtë. Seif al Islam shpjegon:

“Në harkun kohor nga 1933 deri në 1995, pati një eksod masiv nga qyteti. Shumë familje u larguan drejt qyteteve më të mëdha. Fatkeqësisht, shumë prej këtyre familjeve morën me vete librat e lashtë që ruheshin nëpër librarirë e qytetit. Tani këtu kanë mbetur vetëm 12 librari dhe vetëm 6 prej tyre janë të hapura.

Shumë libra kanë humbur për shkak të kushteve atmosferike. Shumë manuskripte janë prishur nga kafshët apo fëmijët”

Të zotëroje një librari në këtë qytet të lashtë ishte një shenjë e statusit të lartë dhe jo një biznes për të shitur libra (siç jemi mësuar të shohim sot nëpër libraritë e qyteteve).

Po tani çfarë po ndodh me këtë qytet të braktisur, që dikur shërbente për akumulimin e dijes. Shikoni këtë video të publikuar nga BBC